Bản tin tổng hợp về tác động của việc giảm thuế VAT đến thị trường tiêu dùng và sự trỗi dậy của xe điện Trung Quốc tại Nepal, kèm theo phân tích sâu sắc về cơ hội và thách thức.
Giữa bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, tin vui về việc giảm thuế VAT từ 10% xuống 8% được ví như "liều doping" kích thích sản xuất và tiêu dùng. Tại các trung tâm thương mại, người tiêu dùng không khỏi phấn khởi khi mua sắm được nhiều mặt hàng với giá ưu đãi, từ thực phẩm thiết yếu đến đồ dùng cá nhân. Chị Nguyễn Thị Ý, một nhân viên kinh doanh, chia sẻ: "Tính ra được 2 lần giảm giá, mỗi thứ giảm một chút nhưng tổng số tiền giảm đã gần trăm nghìn đồng." Anh Lê Văn Hà, một phụ huynh chuẩn bị mua laptop cho con, cũng bất ngờ khi giá giảm đáng kể nhờ chính sách mới. Rõ ràng, việc giảm thuế VAT đã len lỏi vào từng hóa đơn, giỏ hàng, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Các doanh nghiệp cũng nhanh chóng vào cuộc, điều chỉnh giá bán hàng chục nghìn sản phẩm để cập nhật mức VAT mới. Ông Đoàn Văn Hiểu Em, Tổng giám đốc chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh, khẳng định đây không chỉ là trách nhiệm tuân thủ chính sách mà còn là cách doanh nghiệp tôn trọng khách hàng. Việc giảm thuế không chỉ giúp người tiêu dùng mua được hàng hóa giá rẻ hơn mà còn tạo động lực chi tiêu trong giai đoạn kinh tế còn khó khăn. Thậm chí, một số siêu thị điện máy còn chia sẻ: "Giảm thêm nữa cũng được, miễn sao đẩy được hàng tồn, tăng thanh khoản."
Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh nhận định, việc giảm thuế VAT là một trong những biện pháp quan trọng giúp các doanh nghiệp khắc phục được một phần biến động giá hàng nhập khẩu, góp phần giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, từ đó thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tạo thêm công ăn việc làm.
Ở góc độ nhà sản xuất, bà Nguyễn Thị Châu, Giám đốc Cty may mặc V.N.F, nhìn nhận chính sách giảm thuế không chỉ giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí đầu vào mà còn là "cơ hội vàng" để cơ cấu lại sản xuất, nâng cao năng suất. Việc kéo dài chính sách này đến hết năm 2026, đặc biệt mở rộng sang nhóm hàng hóa thiết yếu như xăng, dầu, sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào, giúp sức tiêu thụ mạnh hơn.
Đặc biệt, lần điều chỉnh này còn mở rộng đối tượng áp dụng sang lĩnh vực logistics, vốn là "xương sống" của chuỗi cung ứng, nhất là với các doanh nghiệp xuất khẩu. Ông Võ Đức Hậu, chuyên xuất khẩu cà phê, cho rằng việc giảm thuế VAT còn 8% đặc biệt có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hoá sang Hoa Kỳ thời điểm này, vì giá tàu biển đi sang Hoa Kỳ đang tăng cao trước thời điểm hết hạn hoãn thuế đối ứng.
Theo các chuyên gia, một trong những điểm đáng ghi nhận lần này là chính phủ không chỉ giảm thuế trong thời gian ngắn hạn mà đã công bố rõ lộ trình kéo dài đến cuối năm 2026. TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn, Đại học Fulbright Việt Nam phân tích: “Chính sách tài khóa nếu cứ 6 tháng thay đổi một lần sẽ khiến DN mất phương hướng, rơi vào trạng thái chờ đợi. Quyết định kéo dài đến 2026 là một tín hiệu tích cực, tạo môi trường ổn định để DN yên tâm đầu tư, mở rộng sản xuất”.
Trong một diễn biến khác, tờ Nikkei Asian Review đưa tin về sự trỗi dậy mạnh mẽ của xe điện Trung Quốc tại Nepal. Chỉ trong vài năm ngắn ngủi, Trung Quốc đã vươn lên nắm quyền kiểm soát gần như tuyệt đối thị trường xe điện tại quốc gia láng giềng này. Sự thống trị này không chỉ đơn thuần là câu chuyện bán xe, mà còn là một cuộc lật đổ ngoạn mục sự thống trị của các hãng xe Ấn Độ.
Năm 2020, xe điện tại Nepal gần như vô hình, nhưng chỉ trong vòng 4 năm, thị trường đã bùng nổ. Năm tài chính 2023–2024, Nepal nhập hơn 11.700 xe điện bốn bánh, tăng gấp gần 3 lần năm trước đó. Trong số này, gần 76% đến từ Trung Quốc, với những thương hiệu như BYD, MG, Xpeng, Seres dần trở thành cái tên quen thuộc trên đường phố Kathmandu.
Các hãng Trung Quốc không chỉ thống lĩnh mảng ô tô cá nhân mà còn cả xe buýt điện, xe ba bánh và thiết bị hạ tầng như trạm sạc. Điều này cho thấy một chiến lược toàn diện, không chỉ dừng lại ở sản phẩm mà còn cả hệ sinh thái. Các mẫu xe điện Trung Quốc có giá chỉ bằng 60–70% so với sản phẩm cùng loại từ Ấn Độ hoặc phương Tây, nhưng được trang bị pin lớn, nội thất hiện đại và công nghệ thông minh – điều hấp dẫn với tầng lớp trung lưu đang lên tại Nepal.
Trong khi đó, Ấn Độ – quốc gia có biên giới dài và quan hệ lịch sử mật thiết với Nepal – gần như bị động trong cuộc chơi EV. Dù sở hữu những thương hiệu lớn như Tata, Mahindra hay Ola Electric, doanh số xe điện Ấn Độ tại Nepal chỉ chiếm khoảng 20–25%, phần lớn rơi vào phân khúc bình dân hoặc xe ba bánh.
Sự chuyển đổi sang xe điện của Nepal được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là áp lực về môi trường và yếu tố kinh tế. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là thông qua xe điện, Trung Quốc đang xây dựng một hệ sinh thái phụ thuộc ngầm: phụ tùng, phần mềm, pin lithium và dịch vụ bảo trì đều được nhập khẩu từ Trung Quốc.
Nhiều báo cáo về cháy nổ và lỗi kỹ thuật đã xuất hiện liên quan đến các mẫu xe Seres và MG. Nếu chính phủ Nepal không thiết lập tiêu chuẩn an toàn và kiểm định kỹ thuật nghiêm ngặt thì thị trường này có nguy cơ trở thành bãi rác xe điện từ Trung Quốc.