Tổng thống Trump vừa đưa ra tuyên bố gây chấn động về việc áp thuế "kịch trần" lên đến 200% đối với dược phẩm nhập khẩu. Liệu đây có phải là một chiêu bài để vực dậy ngành công nghiệp dược phẩm trong nước, hay chỉ là một động thái "dọa nạt" trên bàn cờ kinh tế toàn cầu?
Trong một diễn biến đầy bất ngờ tại cuộc họp Nội các, Tổng thống Trump đã "nổ phát súng" đầu tiên cho một cuộc chiến thương mại mới, lần này nhắm vào ngành dược phẩm. Lời đe dọa về mức thuế "rất cao", thậm chí lên tới 200% đối với dược phẩm nhập khẩu, đã khiến nhiều người không khỏi giật mình thon thót. Tuy nhiên, ông cũng "bật mí" rằng sẽ cho các doanh nghiệp một khoảng thời gian "vàng" từ một năm đến một năm rưỡi để "tái cấu trúc" hoạt động, một lời gợi ý không thể rõ ràng hơn về việc đưa sản xuất thuốc quay trở lại "mái nhà" Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick hứa hẹn sẽ "bật mí" chi tiết về chính sách thuế đầy "bí ẩn" này vào cuối tháng, cùng với một bản báo cáo "mật" về dược phẩm và chất bán dẫn - hai "ngôi sao sáng" đang được điều tra theo Mục 232, một đạo luật "quyền lực" cho phép đánh giá tác động của hàng nhập khẩu đối với an ninh quốc gia.
Dù lời đe dọa có phần "choáng váng", thị trường chứng khoán dường như vẫn giữ được "cái đầu lạnh", phản ứng khá bình tĩnh, như thể các nhà đầu tư đang nghi ngờ liệu chính quyền Trump có thực sự "dám" tung ra mức thuế "kịch trần" này hay không. Phải chăng họ đang chờ đợi một "phép màu" nào đó?
Vậy, nếu mức thuế "khủng" này thực sự trở thành hiện thực, điều gì sẽ xảy ra với ngành dược phẩm toàn cầu? Các tập đoàn lớn đã lên tiếng cảnh báo rằng thuế quan cao có thể đẩy chi phí sản xuất lên "nóc nhà", làm giảm đầu tư vào Mỹ và gây "tắc nghẽn" chuỗi cung ứng thuốc - một viễn cảnh không ai mong muốn, đặc biệt là khi nó có thể đe dọa đến tính mạng của những bệnh nhân đang "vật lộn" với bệnh tật.
Thực tế đáng buồn là sản xuất thuốc tại Mỹ đã "xuống dốc không phanh" trong nhiều thập kỷ. Mặc dù các "ông lớn" như Eli Lilly, Johnson & Johnson và AbbVie đang dần "quay đầu" đầu tư trở lại thị trường nội địa, nhưng các chuyên gia cho rằng cần thêm thời gian và những chính sách "hợp lòng dân" để đạt được một mục tiêu bền vững.
PhRMA - "người phát ngôn" quyền lực của ngành dược - khẳng định rằng việc đánh thuế lên thuốc chẳng khác nào "gậy ông đập lưng ông", đi ngược lại với mục tiêu thúc đẩy sản xuất nội địa. Theo họ, "mỗi đồng chi cho thuế là một đồng không thể đầu tư vào sản xuất trong nước hay nghiên cứu thuốc mới". Quả là một bài toán khó!
Tuyên bố của ông Trump đã "khuấy động" dư luận, nhưng các chuyên gia phân tích vẫn giữ một thái độ "dè dặt", cho rằng khả năng thực hiện vẫn còn "bỏ ngỏ". David Risinger – một chuyên gia tại Leerink Partners – thậm chí còn đánh giá tuyên bố này "có lợi cho thị trường", bởi vì nó chưa áp dụng ngay và không chắc sẽ được triển khai trong tương lai gần. Phải chăng đây chỉ là một "chiêu bài" để thăm dò phản ứng của dư luận?
Chúng ta cũng không thể quên rằng chính quyền Trump từng "nổi tiếng" với những thay đổi chính sách thuế "nhanh như chớp". Rất nhiều đề xuất áp thuế từng được công bố rầm rộ, nhưng sau đó lại bị "xếp xó" hoặc điều chỉnh do phản ứng tiêu cực từ doanh nghiệp và thị trường. Do vậy, các công ty dược có lẽ sẽ "án binh bất động", chờ đợi thêm thông tin chính thức trước khi đưa ra bất kỳ quyết định thay đổi chiến lược sản xuất và phân phối nào.
Vậy, mục tiêu thực sự của ông Trump là gì? Ông cho rằng việc áp thuế cao sẽ "ép" các hãng dược quay lại sản xuất tại Mỹ, từ đó tạo ra công ăn việc làm và củng cố năng lực sản xuất chiến lược trong nước. Ông luôn "rao giảng" về tầm quan trọng của việc phục hồi ngành công nghiệp nội địa để giảm sự phụ thuộc vào "người ngoài".
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại "phản pháo" rằng áp thuế không phải lúc nào cũng là một công cụ "vạn năng". Nếu việc đánh thuế khiến chi phí tăng quá cao, các doanh nghiệp có thể "co cụm" quy mô hoặc giảm đầu tư, gây ra những hậu quả không ai mong muốn.